Mikroəsgərlər: leykositlər
Bir damla qanın içində leykosit adlandırılan təxminən 400 min mikroəsgər var. Hətta qüvvətli bir müdafiə lazım olduğu zaman adi şəraitdə qanın hər kubmillimetrində leykositlərin sayı 7.000-10.000 arasında olduğu halda birdən-birə bu say 30.000-ə qədər yüksələ bilir. Həmin əsgərlərin vəzifəsi orqanizmi mikrodüşmənlərdən qorumaqdır. Leykositlər orqanizmə aid olmayan canlı-cansız hər şeyi yox etməyə proqramlaşdırılıblar. Buna görə də orqanizmə daxil olan bakteriyaları, virusları və təhlükə yarada biləcək hər bir maddəni axtarır, tapır, izləyir və ən müvafiq məqamda yox edirlər.
Leykositlər qanda olan başqa hüceyrələrdən
quruluş baxımından fərqlənirlər. Məsələn,
eritrositlərdə nüvə olmur. Lakin leykositlər
nüvəlidir və onların içində bütün kiçik
orqanizmlər olur. Bundan əlavə, leykositlər bir
neçə gün, bir infeksion xəstəlik zamanı hətta
bir neçə saat yaşayırlar. Bu qədər qısa bir
həyat güman edildiyinin əksinə olaraq orqanizmin
müdafiəsi baxımından çox əhəmiyyətlidir. Çünki
müdafiə edən, yəni qüvvədən düşmüş leykosit ölür
və o, yenicə məhv olarkən onun əvəzinə dərhal
sağlam və müdafiə qabiliyyəti çox yüksək olan
yeni bir leykosit hazırlanır.
Leykositlər əslində yalnız bir növ hüceyrələrdən
əmələ gəlmir. "Leykosit" müxtəlif əsgərlər-dən
təşkil olunmuş və insan orqanizmi uğrunda
mübarizə aparan döyüşçü hüceyrələrə verilən
ümumi addır. Bu əsgərlər iki əsas qrupa ayrılır.
Birinci qrup düşmənlə ilk qarşılaşan və üz-üzə
mübarizə aparan qranulositlərdir. İkinci qrup
isə düşmənə qarşı xüsusi silahlar (anticisim)
hazırlayan limfositlərdir.
Limfositlərin qandakı başqa hüceyrələrdən
fərqlənən xüsusiyyətləri var. Qanı nəzərə
almasaq, toxumalarda olan limfositlərin sayı
qandakı limfositlərin sayına nisbətən çoxdur. Bu
hüceyrələr orqanizmin dərinliklərində olan
toxumalarda sanki baza yaradır və toxumaları
mikroblardan qoruyurlar. Belə olduğu halda qanın
tərkibində limfosit olmasının səbəbi nədir?
Əslində, leykositlər qandan daşıma vasitəsi kimi
istifadə edirlər. Leykositlər sanki patrul
xidməti yerinə yetirən jandarma birliyi kimi
qanla birlikdə bütün orqanizmi gəzir, yaşlı və
qüvvəsiz leykositlərin olduğu toxumaları sürətlə
möhkəmləndirirlər. Belə şüurlu və sürətləndirici
bir sistemin təkamülçülərin iddia etdikləri kimi,
təsadüflər nəticəsində inkişaf etməsi mümkün
deyil.
Şüursuz atomlardan ibarət olan bir hüceyrənin
seçmə qabiliyyətinə, ağıla və şüura malik ola
bilməyəcəyi, orqanizmin müdafiəsini təmin edən
xüsusiyyətləri öz-özünə əldə edə bilməyəcəyi
aşkar bir həqiqətdir. Bu kiçik canlının başqa
hüceyrələri qorumaq üçün mübarizə aparması
olduqca mühüm və incə bir məsələdir. Gözlə
görünməyən bir hüceyrənin özünü sizin üçün fəda
etməsi və orqanizminizdə eyni şəkildə fədakarlıq
edən milyonlarla hüceyrənin olması gözünüzlə
gördüyünüz milyonlarla möcüzədən biridir.
Leykositlərin quruluşundakı mükəmməllik, malik
olduqları fədakarlıq, mübarizə aparmaq şüuru və
qabiliyyəti öz seçimlərinin deyil, Allahın
onları bu xüsusiyyətlərdə yaratmasının bir
nəticəsidir. Bunun əksini sübut etməyə
çalışanlar bu günə qədər heç bir nəticə əldə
etməyiblər, bundan sonra əldə etmələri də mümkün
deyil. Allah Onu inkar etməyə çalışanların
səylərini "Nur" surəsində ilğıma bənzədərək belə
buyurmuşdur:
"İnkar edənlərin əməlləri ucsuz-bucaqsız
səhradakı ilğıma bənzər ki, su suzluqdan ürəyi
yanan onu su bilər. Nəhayət, gəlib ona yetişdiyi
zaman onun heç nə olduğunu görər. O öz əməlinin
yanında ancaq Allahın cəzasını tapar. Allah da
onun cəzasını verər. Allah tezliklə haqq-hesab
çəkəndir" ("Nur" surəsi, 39).
Təkamülçülərin bu məsələdəki məntiqsiz
düşüncələri
İnsan orqanizminə hər gün çoxlu sayda mikrob
daxil olur. Bu mikrobların müdafiə sisteminin
ilk mərhələsində zərərsizləşdirilməsinə
çalışılır. Lakin qarşısı alınmayan bəzi
mikroblar və yad maddələr qan dövranına daxil
olaraq həyati təhlükə yarada bilər. Belə
mikroblara "antigen" adı verilir. Orqanizm
antigenlərə qarşı "anticism" adlı maddələr
hazırlayaraq onları yox etməyə və ya onların
çoxalmasının qarşısını almağa çalışır. Anticisim
açar qıfıla yerləşən sayaq üçölçülü quruluşlu
antigenə yerləşərək onu zərərsizləşdirir.
Anticisimlə antigen arasındakı açar-qıfıl
oxşarlığı bu sistemin dərk edilməsi baxımından
üzərində düşünülməsi lazım gələn bir nümunədir.
Müdafiə hüceyrələri təbiətdə əmələ gələn yüz
minlərlə müxtəlif antigenə qarşı ayrı-ayrı
anticisim hazırlaya bilir. Bu, orqanizmdə olan
hüceyrələrin yüz minlərlə qıfıla uyğun gələn
açarı bir anda hazırlaması deməkdir. Əlbəttə ki,
bunun özü möcüzəvi bir hadisədir.
Lakin ən maraqlısı laboratoriyada əmələ
gətirilərək hətta insanın orqanizminə
yerləşdirilən sü-ni antigenlərə qarşı da müdafiə
hüceyrələrinin anticisim hazırlaya bilməsidir.
Orqanizmin hüceyrələri təbiətdə olan qıfıllara
uyğun açar hazırlaya bildikləri kimi, təbiətdə
heç olmayan və laboratoriyada hazırlanan
qıfıllara görə də açarlar hazırlaya bilirlər.
Orqanizmin içindəki mexanizmin kənar dünya
haqqında bu qədər heyrətamiz məlumata sahib
olması əlbəttə ki, təsadüflərlə izah edilə
bilməz. Necə olur ki, bir hüceyrə yüz minlərlə
yad maddə haqqında məlumata malik olmaqla yanaşı
laboratoriyada süni surətdə yaradılan çox fərqli
bir maddə (antigen) haqqında da məlumata malik
olur? Hətta müdafiə hüceyrələrinin orqanizmdəki
antigenləri müəyyən şəkildə tanıdığını qəbul
etsək də əvvəl heç vaxt qarşılaşmadığı bir
antigeni də tanıya bilmələri çox heyrətamizdir.
Bundan başqa, müdafiə hüceyrələri orqanizmə yeni
daxil olan bu yad maddəyə vaxtında diaqnoz
qoyduqları kimi maddəyə qarşı istifadə ediləcək
uyğun anticisim kimi təsirli silahları da
vaxtında təyin edib hazırlamaq üçün lazım olan
qabiliyyət və şüura da malikdirlər. Diaqnoz
qoymaq, tədbir görmək kimi ağıl, bilik və şüur
tələb edən xüsusiyyətlərlə yaradılmış müdafiə
hücey-rələrinin təsadüfən əmələ gəldiyini
söyləmək mühüm bir məntiqi yanlışlıqdır.
Təkamülçülər müdafiə hüceyrələrinin hər cür yad
maddəni əvvəlcədən müəyyən edə bilmə
xüsusiyyətini öz müddəalarına görə izah edə
bilmədikləri kimi mövzunun üzərindən məntiqdən
və elmdən kənar izahatlarla sükutla keçməyə
çalışırlar.
Müdafiə hüceyrələrinin süni bir antigeni
tanıması mövzusu ilə bağlı olaraq təkamülçü
alimlər-dən Əli Dəmirsoyun sözləri buna misaldır:
"Lakin XX əsrdə süni sintez olunan kimyəvi
maddəyə qarşı anticisimdən istifadə etmə planını
hələ əvvəlcədən inkişaf etdirən bir hüceyrə
kahin deməkdir".
Professor Dəmirsoy həmin kitabında bu günə qədər
bu mövzunun izahının olmamasını da belə etiraf
edir:
"Plazma hüceyrələri bu məlumatı necə və hansı
formada əldə edərək buna uyğun gələn xüsusi
formalaşmış anticismi hazırlaya bilir? Hələ bu
günə qədər bu suala qəti cavab verilməyib".
Dəmirsoy bu ifadəsi ilə hüceyrənin bəzi
qeyri-adi xüsusiyyətlərə malik olduğunu qəbul
edir. Çünki "kahin" sözü bəzi məlumatlara
əvvəlcədən malik olan insanlar haqqında
işlədilir. Bir hüceyrənin hər hansı bir məlumata
malik olması, hələ üstəlik olduğu şəraitdən
tamamilə uzaqdakı varlıqlar haqqında məlumata
malik olması qeyri-adi bir xüsusiyyətdir.
Əlbəttə ki, cansız atomların birləşmə-sindən
əmələ gəlmiş bir hüceyrənin təsadüfən qüvvətli
hissiyyatlara və ya inkişaf etmiş bilik və
mə-dəniyyətə öz-özündən malik olmasını gözləmək
olmaz. Bunu iddia etmək ağlın və məntiqin
sərhədlərindən kənara çıxmaq deməkdir.
Lakin təkamülçülər çarəsiz qaldıqları üçün canlıların yaradılışdan etibarən malik olduqları xüsusiyyətləri qəbul edirlər. Amma bu sistemlərin xüsusi olaraq yaradıldığını qəbul etməmək, daha doğrusu, Allahın varlığını inkar etmək üçün bu mükəmməlliyin səbəbini başqa yollarla izah etməyə çalışırlar. Artıq bu məqamdan sonra təkamülçülər elmlə heç bir əlaqəsi olmayan, yalnız təlqin etməyə və acizliklərini gizləməyə çalışan izahatlar verirlər. Təkamülün "Bu, bir təkamül möcüzəsidir" və ya "Bu hüceyrə sanki bir kahin kimidir" kimi tilsimli sözləri ilə xalqı "hipnoz" etməyə çalışırlar.
Halbuki burada qeyri-adi bir hal var. İnsanın
orqanizmindəki gözlə görünməyən kiçik və daim
yeniləşən hüceyrələr təbiətdə mövcud olan bütün
düşmənlərini hələ onları görmədən tanımaq,
diaqnoz qoymaq, yox etmək qabiliyyətinə və
təchizatına malikdirlər. Belə bir quruluşu
təsadüflərlə izah etmək Allaha inanmamağı
özlərinə məqsəd hesab edən insanların əqli
acizliyini göstərən mühüm bir nümunədir.
Təkamülçülər bu hüceyrələrin belə ideal funksiya
və xüsusiyyətlərlə əmələ gəlmə səbəbini
mutasiyaların mexanizmi ilə izah edirlər.
Dəmirsoy da "İrsiyyət və təkamül" adlı kitabında
yuxarıdakı sözlərini belə davam etdirir: "Bu
planın (anticismin antigeni tanıması) əmələ
gəlməsi fikri də təsadüflərlə meydana gələn
mutasiyalardır formasında müdafiə edilir".
Yuxarıdakı izahatı müfəssəl şəkildə tədqiq etmək
təkamül nəzəriyyəsini müdafiə edən alimlərin əl
atdığı oyunları anlamaq baxımından olduqca
əhəmiyyətlidir. Müəllif bəzi dairələrin bu
planın mutasiyalar nəticəsində ortaya çıxdığını
iddia etdiklərini deyir. Bu cümləni oxuyan və
biologiya haq-qında kifayət qədər məlumata malik
olmayan bir oxucu da bu iddianın elmi izahat və
sübut edilmiş bir həqiqət olduğunu güman edə
bilər. Halbuki "Bu planın (anticismin antigeni
tanıması) əmələ gəlməsi fikri də təsadüflərlə
meydana gələn mutasiyalardır formasında müdafiə
edilir" cümləsi heç bir elmi dəyəri olmayan və
yalnız oxucunun diqqətini yayındırmaq, onu təsir
altına almaq üçün hazırlanmış tamamilə mənasız
bir cümlədir.
Bu təsir altına alma və aldatma üsulu əslində
dünya haqqında heç bir məlumatı olmayan, hət-ta
hafizəsini tamamilə itirmiş bir insanı sözlə
aldatmağa bənzəyir. Bu insan içi olduqca inkişaf
etmiş texnologiya ilə təchiz edilmiş bir
göydələnin qarşısına gətirilsə və ona bu binanın
zəlzələ nəticəsində yarandığı deyilsə, (şübhəsiz
ki, həmin insan məntiqi cəhətdən buna inanmasa
da) həmin anda onun bunu isbat etmək imkanı
yoxdur. Lakin hər şeyə rəğmən ağlı və vicdanı
ilə düşünən hər bir insan be-lə bir hadisənin
baş verə bilməyəcəyini müəyyən edə bilər.
Kompleks bir hüceyrənin mutasiya nəticəsində
əmələ gəldiyini demək də yuxarıdakı nümunə-yə
bənzəyir. Hər şeydən əvvəl hüceyrə göydələndən
daha üstün bir texnologiyaya malikdir. Hətta bir
çox elmi dairələr hüceyrənin insan övladının
qarşılaşdığı ən üstün və kompleks quruluş
olduğunu deyir. İkincisi, hüeyrəyə malik olduğu
xüsusiyyətləri verdiyi iddia edilən mutasiyanın
hüceyrəyə tə-siri adətən zəlzələnin göydələnə
təsirindən daha çox dağıdıcı, təhrifedici və
dəyişdiricidir.
Belə dağıdıcı bir amilin yüz minlərlə müxtəlif
antigen üçün yüz minlərlə müxtəlif anticisim
yarada bilən, insan hafizəsi və zəkasından üstün
bir qabiliyyətə malik olan hüceyrəni təsadüfən
yarada bilməsi tamamilə qeyri-mümkündür.
Təkamül nəzəriyyəsinə görə isə hüceyrə yalnız
bir mutasiya nəticəsində deyil, bir-birinin
ar-dınca baş verən bir neçə mutasiya nəticəsində
bu xüsusiyyətlərə malik olmuşdur. Bu da
bir-birinin ar-dınca baş verən bir çox
zəlzələnin bir şəhəri abad etməsinə bənzəyir.
Mutasiyaların hər birinin elmi həqiqətlərə zidd
olaraq hüceyrəyə faydalı xüsusiyyət
qazandır-dığını hər nə qədər mümkün olmasa da
qəbul edək. Lakin bu da kifayət deyil. Çünki
müdafiə hüceyrəsinin malik olduğu xüsusiyyətləri
əldə etmək üçün milyon illərlə gözləməsi
qeyri-mümkündür. Əgər müdafiə hüceyrəsi öz
funksiyasını yerinə yetirməsə, bu, bir canlı
üçün ölüm deməkdir. Müdafiə hüceyrələri bütün
xüsusiyyətləri ilə birlikdə canlının
orqanizmində ilk anlardan etibarən mövcud
olmalıdır.
Bundan əlavə, müdafiə hüceyrələri yalnız üstün
bir istehsal qabiliyyətinə malik deyil. Müdafiə
sistemində bir-birindən fərqli xüsusiyyət və
funksiyalar daşıyan bir çox hüceyrə var. Bu
hüceyrə-lərin sanki intizamlı bir ordu kimi öz
aralarında malik olduğu əlaqə, intizam,
komandanlıq zənciri kimi xüsusiyyətləri nəzərə
alınanda təkamül nəzəriyyəsinin təsadüf
izahatının elm qarşısında necə alt-üst olması
bir daha görünər.
Müdafiə hüceyrələrinin başqa canlıların bədən
quruluşlarını ehtimal edə bilmə və bununla bağlı
taktikanı müəyyən etmə qabiliyyətləri ən incə
təfərrüatlarına qədər Allah tərəfindən
yaradılmışdır. Allah üstün qüdrət sahibidir:
("Taha" surəsi, 98).